ÇALIŞTAY HAKKINDA

"İç Oğuz’uñ ve Dış Oğuz’uñ beyleri onu boşken yérinden kaldıramıyorlardı; içini la’l renkli şarapla doldurdum; sırtıma alarak iyice kaldırdım, kara kazanı boşaltarak yere koydum; adım Deli Dönmez iken ad kazanıp Kazan oldum."

2019 Kutadgu Bilig yılı olsa da onu bastırarak gündemi kendisine yönlendiren olağan dışı bir gelişme oldu. 2018’iñ soñlarında İran’ıñ Türkmen Sahra bölgesinden Veli Muhammet Hoca’nıñ eline géçen bir elyazması tüm Türklük bilimini devindirdi. Nisan 2019’da duyurulan elyazması üzerine Haziran ayında üç ayrı yayın birden çıktı. Böylece Dede Korkut’uñ yéñi elyazması ile yépyéñi olaylar, yépyéñi kavramlar da dilimize, yazınımıza kazandırılmış oldu.

Dede Korkut, salt Türkiye’niñ déğil tüm Oğuzlarıñ ortak ekinci olduğundan Azerbaycan ile İran’da da elyazmasınıñ yankıları işitildi, üzerine bétikler yayımlandı.

Bu gelişmeler, yanında sorunlarını da birlikte getirdiğinden çözülmesi için sıkı çalışmalarıñ yapılması kaçınılmazdır. Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisiniñ 12 Ekim 2019’daki “yuvarlak sergel” toplantısı bu bakımdan ilk kapsamlı toplantı sayılabilir. Bu bağlamda Türk Dili Derneğiyle Süleyman Demirel Üniversitesi bir iş birliğinde bulunarak Oğuz bilgelerini bir araya getirip sorunları ortak paydada çözüme ulaştırmaya aracı olmak istemiştir.

12 Ekim 2019'daki Bakü toplantısında yéñi elyazmasınıñ Dede Korkut öyküsü sayılamayacağı savı ileri sürülmüştür. Öñcesinde yine Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisinden (AMEA) Ramazan Gafarlı ve Seyfettin Rızasoy'uñ ortak makalesiyle[1] de gérekçeleri bélirtilmiş idi. Oğuzlarıñ büyük bir kolu olan Azerbaycan'da büyük bir kesim elyazmasını yadsır iken Türkiye ve İran Oğuzlarınıñ ileri gelenleri elyazmasını kabul étmektedirler. Bu karşılıklı savlar, uzmanlarıñ bir araya gelerek tartışmalarını kaçınılmaz kılmıştır. Böylece Türk Dili Derneği ile Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi; Azerbaycan, İran, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan'ıñ alañında uzman bilgelerini bir araya getirerek bir toplantı yapmayı, sorunları çözüme ulaştırmayı amaçlamıştır.

11-13 Haziran 2020 günayları arasında Dede Korkut ana koñusu çerçevesinde dil bilimi başta olmak üzere yazın (edebiyat), ağız araştırmaları, çağdaş lehçeler, dil öğretimi, dil politikaları ve ilgili alañlarda bildirilere yér vérilmek üzere Dede Korkut Bilgi Şöleni ve az önce söz koñusu olan sorunlarıñ çözümü için de Deli Dönmez'e Ad Vérme Çalıştayı adı altında bir çalıştay düzenlenmesi tasarlanmıştır.

[1] “Dədə Qorqud” Elmi-ədəbi toplu, 2019/ II (65), Bakı, “Elm və təhsil” Nəşriyyatı, 2019